Previous Next

شهر گور فیروز آباد

شهر گور (یا اردشیرخوره) مکانی باستانی در شهرستان فیروزآباد، استان فارس است. این شهر در اوایل قرن سوم میلادی به دستور اردشیر بابکان پایه گذاری شد.

اردشیر ساسانی نام رسمی شهر تازه‌ تاسیس خود را اردشیرخورّه، به معنی فرِ اردشیر نهاد. با این حال در منابع پیش از اسلام این شهر به گور نیز معروف بوده که پس از اسلام، عربان آن را جور تلفظ می‌ کردند. مورخان قدیم این واژه را دشت، پشته یا گودال معنی کرده ‌اند. بنا به روایتی سابقه تاريخي اين شهر به زمان هخامنشيان باز مي گردد. اسكندر مقدوني كه از مقاومت مردم اين شهر به ستوه آمده بود دستور داد با بستن سد شهر را به زير آب ببرند. اردشير بابكان فرزند بابك نوه ساسان موبد معبد آناهيتا، پس از پيروزي براردوان پنجم سلسله ساسانيان را بنيانگذاري كرد و شهر گور را مقرحكومت خويش قرار داد. برخی مورخان معتقدند پایه این شهر به دوره اشكانيان بر مي گردد چرا كه ساختن شهر دايره اي شكل مختص پارتيان بوده است. اردشير پس از پيروزي بر اردوان اين شهر را احیا کرد. در زمان ساسانيان شهر گور به دليل داشتن بزرگترين كتابخانه مشرق زمين و وجود كتب گرانبها و كمياب به دارالعلم مشهور بود. شهر گور در اين زمان عظمتی خاص و به اندازه شهر استخر وسعت داشت و دارای چهار دروازه بود. شهر گور در آن زمان بدليل واقع شدن در مسير تجارت كشورهاي چين، هندوستان، روم و بندر سيراف از رونق اقتصادي و بازرگاني خاصي برخوردار بود. بعد از تصرف شهر گور توسط مسلمين در زمان خليفه دوم به فرماندهي (يداله بن عامر) نام جور به آن نهادند و به علت اهميت از طرف خلفاي راشدين فرماندار بر آن گمارده شد.
بنا به نوشته طبری اردشیر شهر گور را در حدود سال ۲۲۴ میلادی به نشانه قدرت ‌نمایی در برابر آخرین شاه اشکانی احیا کرد. پس از اردشیر نیز این شهر به دلیل نسبت با سر سلسله ساسانی همچنان آباد و مرکز کوره اردشیر باقی ماند. همچنین گور آخرین پایگاه یزدگرد سوم ساسانی در فارس بود که در سال ۲۹ ه‍.ق (زمان خلافت عثمان بن عفان) به تصرف مسلمین درآمد. پس از سقوط این شهر یزدگرد، فارس را به عرب‌ ها گذاشت و از راه کرمان به خراسان گریخت. در زمان خلفای راشدین فرماندار گور از طرف والی ایالت یکپارچه بصره –اهواز- فارس منصوب می ‌گردید. در اوایل دوران اسلامی شاهان آل بویه که شیراز را تختگاه خود کرده بودند به آبادانی شهر گور نیز همت گماشتند. به فرمان عضد الدوله دیلمی، مسجد جامع و بیمارستان مناسبی در شهر ساخته شد. در قرن چهارم هجری گور شهری غنی و آباد بود با اقلیمی معتدل، آب فراوان و بوستان‌ و گلستان ‌های فراوان. باغ‌ های میوه و خانه‌ های اعیانی، حومه شهر را تا شعاع یک فرسنگ فرا گرفته بودند. در این منطقه محصولات گوناگونی تولید می ‌شد؛ از قبیل عرقیات، میوه، پارچه و .... اما بدون شک گلاب در میان آنها رتبه اول را داشت. گلاب گور و کوار به بسیاری سرزمین ‌ها مثل چین، هند، بیزانس، مصر، یمن، مغرب عربی و اروپا صادر می‌ شد. حتی گل سرخ گور در کشورهای اسلامی شناخته شده و به خاطر بوی خوش و شفافیت رنگ نزد عرب ها زبانزد بود. (امروزه نیز در زبان عربی به گل محمدی، الورد الجوری می‌ گویند) عرق شکوفه نخل، عرق بومادران، عرق زعفران و عرق بید از دیگر فراورده‌ های گیاهی‌ این منطقه بود.