Previous Next

خانه تاریخی پروین اعتصامی تبریز

پروین اعتصامی از شاعران نامی ایران و اهل تبریز است که در ۲۵ اسفند ۱۲۸۵ شمسی در خانه ای در محله ی ششگلان تبریز به دنیا آمد. پروین با وجود عمر کوتاهش، دیوان اشعاری بالغ بر 2500 بیت بر جای گذاشت. خانه پروین اعتصامی، خانه ای است دو طبقه که قدمتش مربوط می شود به دوران پهلوی اول و در ۲۸ اسفند ۱۳۸۵ به ثبت ملی ایران رسیده است. شاعره پروین اعتصامی، در سن 35 سالگی از دنیا رفت و در شهر قم در صحن مطهر حضرت معصومه (س)، به خاک سپرده شد. روحش شاد.

پروین اعتصامی از شاعران نامی ایران و اهل تبریز است که در ۲۵ اسفند ۱۲۸۵ شمسی در خانه‌ای در محله‌ی ششگلان تبریز به دنیا آمد. نام اصلی اش «رخشنده» بود که در خانواده‌ای فاضل و در دامان پدری دانشمند و مادری شاعر تربیت شد و به یُمن بهره‌مندی از فضای ادبی و شاعرانه‌ای که در خانه پدری وجود داشت و قریحه‌ای سرشار از ذوق ادبی و توانایی فراوانی که در این زمینه از آن برخوردار بود، به سرودن شعر روی آورد و پدرش، «یوسف اعتصام الملک» که نویسنده، ناشر و مترجم و از خانوده‌های اصیل تبریزی بود، به دلیل اشعار موزون و زیبایی که رخشنده در 8 سالگی سرود، تخلص «پروین» را برای او انتخاب کرد و به تدریج به همین نام شهرت یافت. این خانواده تا ۶ سالگی پروین در این خانه زندگی می‌کردند و بعد از آن به تهران مهاجرت کردند به همین دلیل است که کمتر کسی از وجود این خانه تاریخی پروین اعتصامی در تبریز اطلاع دارد.
پروین با وجود عمر کوتاهش، دیوان اشعاری بالغ بر 2500 بیت بر جای گذاشت. اشعار این شاعر بزرگ اغلب شامل مضامین اخلاقی و عرفانی است که موضوعات حکمتی و اخلاقی را با زبانی ساده و شیوا بیان کرده، ویژگی‌هایی که اشعار او را ماندگار و ممتاز و نامش را متمایز کرده است. با گذشت بیش از 70 سال از درگذشت این شاعر گرانقدر، هنوز اشعار حکیمانه و سرشار از مفاهیم اخلاقی و پندآموز وی تحسین شده و از پروین اعتصامی به عنوان یکی از بزرگ‌ترین شاعران زن معاصر یاد می‌شود. درون‌مایه اشعار وی بیشتر غنیمت داشتن وقت و فرصت‌ها، نصیحت‌های اخلاقی، انتقاد از ظلم و ستم به مظلومان، ضعیفان و ناپایداری دنیاست. در شعر پروین  از سبک شعرای بزرگ پیشین نیز استفاده شده است.اشعار وی را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد، دسته اول که به سبک خراسانی گفته شده و شامل اندرز و نصیحت است و بیشتر به اشعار ناصرخسرو شبیه ‌است.دسته دوم اشعاری که به سبک عراقی گفته شده و بیشتر جنبه داستانی به ویژه از نوع مناظره دارد و به سبک شعر سعدی نزدیک است که این دسته از اشعار پروین شهرت بیشتری دارند.

خانه پروین اعتصامی، خانه ای است دو طبقه‌ که داخل کوچه‌ای به نام خودش، در محله ششگلان قرار گرفته است. قدمتش  مربوط می شود به دوران پهلوی اول ، البته ناگفته نماند که این خانه قبلا از دو بخش تشکیل شده بود که یکی از آن‌ها مربوط به دوران قاجار بوده که متاسفانه از بین رفته است. موقعیت بنا شمالی است و ابتدا هنگام ورود، حیاط بزرگ و دلباز 920 متری‌ با باغچه‌ها و حوض میانش چشم‌انداز اولیه‌ای است که هر مهمان تازه واردی را به دیدن ساختمان آجری انتهایش راهنمایی می‌کند. از زمان افتتاح رسمی این خانه، مجسمه‌ای از پروین نیز در ابتدای پله‌ها ایستاده؛ گویی همپای دیگر مهمانان به دیدار زادگاه و خانه کودکی خود آمده است.خانه بانوی شعر و ادب فارسی کشور از دو طبقه و یک زیر زمین تشکیل شده که یک هشتی ورودی آن به ساختمان است. دو اتاق و یک سالن با دو ورودی شرقی و غربی منظر خلوت و دلنشینی از طبقه اول خانه است. دو بهار خواب، سه اتاق که یکی از آنها به آب انبار قدیمی راه دارد و یک تنور پخت نان که طی مرمت از زیر خاک بیرون آمده است هم در طبقه بالای راه پله قرار دارند. زیر زمین خانه هم از یک حوضخانه با سقف کلیل آذری و پنج اتاق گهواره‌ای تشکیل شده است. مساحت کلی این خانه هزار و 300 متر مربع است؛ بنایی بزرگ و زیبا که از زمان افتتاح تا به امروز محل دائمی نمایشگاه‌های اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی شده است.
امروزه سازمان میراث فرهنگی پس از مرمت بنا، آن را تبدیل به «بنیاد فرهنگ، هنر و ادب آذربایجان» کرده است. در ۲۸ اسفند ۱۳۸۵ به شماره‌ی ۱۸۶۸۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
 شاعره پروین اعتصامی، در روز سوم فروردین ماه سال 1320 خورشیدی در بستر بیماری افتاد و پانزدهم همان ماه در سن 35 سالگی از دنیا رفت و در شهر قم در صحن مطهر حضرت معصومه (س)، به خاک سپرده شد روحش شاد.