Previous Next

خانه‌تاریخی امیر نظام گروسی تبریز

خانه امیر نظام گروسی، در دوران ناصر الدین شاه قاجار به دستور حسنعلی خان امیر نظام گروسی ساخته شد که پیشکار قجرها و یکی از رجال سیاسی و نویسنده های دوره های قاجار بود. عمارت امیر نظام گروسی در مساحتی بالغ بر ۳۰۰۰ متر مربع و با زیر بنای ۱۵۰۰ متر و در دو طبقه بنا شده است که بعدها به موزه ی قاجار تبدیل شد، یکی از موزه های زیبای آذربایجان شرقی و شهر تبریز است. ویژگی های معماری سنتی و اصیل قاجار کاملا در این عمارت مشهود است. با بازدید از این موزه میتوان به دوره ی قاجار سفر کرد و با نحوه زندگی مردم طبقه ی اشراف آن روزگار بیشترآشنا شد.

از دوره قاجار بناهای زیبایی در تبریز به یادگار مانده است که خانه امیر نظام یکی از این بناهاست که هنوز هم با صلابت و عظمت خاصی خودنمایی می کند. خانه‌ امیر نظام گروسی، در دوران ناصر الدین شاه قاجار به دستور حسنعلی خان امیر نظام گروسی ساخته شد که پیشکار قجرها و یکی از رجال سیاسی و نویسنده‌های دوره‌های قاجار  بود. حسن‌علی گروسی ملقب به امیر نظام گروسی، از کردهای شهر بیجار و یکی از سیاستمداران و نویسندگان دوره‌ی قاجار بود. وی مدتی وزیر فوائد عامه‌ ناصرالدین شاه بود. بعدها به سمت‌های وزیر مختار در انگلیس و سفیر ایران در فرانسه و عثمانی منتسب شد. او اولین کسی بود که ماشین آلات ضرب سکه، تمبر و چاپ آن را به ایران آورد. وی در تاسیس مدرسه‌ی مظفریه و رشدیه نیز مشارکت کرده بود. امیر نظام زمانی که پیشکار آذربایجان بود، این عمارت را در تبریز، شهر ولیعهد نشین قاجار، بنا کرد که هنوز هم شکوه و عظمت آن پا بر جا است. بعد از امیر نظام، والیان آذربایجان در این مکان سکونت داشتند و  بعد از سقوط سلسله‌ی قاجار، دولت پهلوی از این ساختمان به‌عنوان اداره‌ی دارایی و اداره‌ی فرهنگ استفاده می‌کرد.
عمارت امیر نظام گروسی در مساحتی بالغ بر ۳۰۰۰ متر مربع و با  زیر بنای ۱۵۰۰ متر و  در دو طبقه بنا شده است. ایوان آن ۱۶ ستون دارد که سرستون‌های آن بسیار زیبا هستند. مانند دیگر ابنیه تاریخی و مهم تبریز، مشتمل بر دو حیاط اندرونی و بیرونی بوده که بوسیله باغچه ها و حوض های بزرگ تزیین شده  که از حسن سلیقه سازنده خبر می دهد. همچنین در طبقه بالا و در اتاق طنبی پنجره های مشبک ارسی با شیشه های رنگی از نگاه فرهنگی آن دوران خبر می دهد. داخل عمارت با گچ‌بری‌ها و آینه‌کاری‌های زیبا آراسته شده است  و گچ بری های نمای شمالی و جنوبی و آینه کاری ها و گچ بری های تالارهای داخلی و طنبی ها به نوعی جلوه‌گر هنر ایرانی است. در زیرزمین نیز حوض‌خانه‌ی بزرگی است که ستون‌های آن و آجرکاری‌های سقف بر شکوه و اصالت آن می‌افزاید.

در سال ۱۳۷۰ سازمان میراث فرهنگی با خرید و مرمت عمارت امیر نظام گروسی، با حفظ ویژگی ‌های معماری و شاخص‌ های سنتی بنا،آن را به موزه‌ی قاجار تبدیل کرد که یکی از موزه‌های زیبای آذربایجان شرقی و شهر تبریز است و  ویژگی‌های معماری سنتی و اصیل قاجار کاملا در این عمارت مشهود است. با بازدید از این موزه میتوان به دوره‌ی قاجار سفر کرد و با نحوه‌ زندگی مردم طبقه‌ی اشراف آن روزگار و اشیا و آثار مربوط به آن دوره بیشترآشنا شد. این موزه در نزدیکی مقبره الشعرا تبریز که مدفن بیش از ۴۰۰ شاعر نامی از جمله شهریار، قطران، اسدی طوسی، فاریابی و ثقة الاسلام است قرار دارد.