آخرین جاذبه ها
داستان های اخیر
سقانفار کیجا تکیه بابل
1399/3/6
درشهر بابل در محله حمزه كلا ساختمان زيبايي است كه سقانفار كيجا تكيه نام دارد و در دوره قاجار ساخته شده است. این بنا دارای ستونهای زیبای چوبی مزین به نقش و نگاره هایی از فرهنگ و ادبیات ایران و چین است که در نوع خود کم نظیر می باشد.
تکیه ها که معمولا" در مركز هر محله قرار دارند، در بابل مكاني براي عزاداري ماه محرم محسوب می شوند كه اكثرا"مردان از آن استفاده مي کنند. تكیه معمولا" شامل يك اتاق است كه گاهـي يك راهرو و گاهي دو راهرو در جنب اتاق قرار دارد كه در بعضي از نمونه ها راهروی طبقه هـمكف با پلكان به فضاي كوچكي در طبقه اول ارتباط مي يابد. در شهر بابل معمولا"در جنب هر تكيه يك ساختمان كوچك نیز به نام سقانفار يا سقاتالار قرار دارد كه خدمات تكيه را تأمين مي نمايد. سقاتالارها عموما"در زمان قاجار ساخته شده اند و مانند سقاخانه هـا در ساير نقاط ايران به غير از جنبه خدماتي (دادن آب و شربت به عزاداران) داراي جنبه تقدس نيز هستند و بسياري از حاجت مندان شب را در آنجا به صبح مي رسانند. نفار در بابل به آلاچيق يا د‌كه چوبي كه سقفش را با گاله مي پوشانند گفته مي شود، مانند باغ نفار كه در وسط باغ ساخته مي شود.
در حال حاضر ساختمان كيجا تكيه كاملا" تخريب و بازسازي شده است و تنها سقانفارآن باقي است. در كتاب از آستارا تا استارباد صفحه ۲۹۶در باره این سقانفار چنین آمده است: سقاتالار آن بسيار زيباست و به جرأت مي توان گفت كه زيباترين و پر‌كارترين سقاتالاري است كه تاكنون ديده شده است.اين سقاتالار شامل دو قسمت اصلي بالا و پائين است. قسمت بالا فضائي است به پهناي سه و درازاي چهارمتر كه اطراف آن چهارده ستون لاچ لنگري مارپيچ بسيار ظريف دیده می شود. شش سر ستون آن دهان اژدري است و در مابقي به جاي نقش دهان اژدري كلمات يا قاضي الحاجات را با خط عكس حك كرده اند. تزئينات چوبي که بر روي ستون این قسمت مشاهده مي شود، بسيار شبيه عمارتي است که در کاخ تابستاني پکن قرار دارد، و نيز مشابه مسجدي در استان چينگ خي يا شبستان مسجد خه بي لين در شهر لهاسا در تبت است. (محل اتصال تير و ستون در کيجا تکيه با عبارت يا قاضي الحاجات و معکوس آن تزئين يافته و در نمونه هاي چيني با نقشهاي اسليمي مزين شده است.) همچنین سقف اين قسمت دو رده شير سر ظريف پركار تراش دار دارد و بالاي آنها هـشت پلور نيم گرد با نقش تراشيده اي در وسط كشيده اند بالاي پلورها تخته كوبي است. قابل ذکر است که تکيه روستاي آقا ملک بابل نيز همان تزئينات اسليمي را دارد و نماي آن به شبستان مسجد خه بي لين در شهر لهاسا بسيار شبيه است.
بر روی تخته ها نقاشي هاي مختلف بدين شرح ترسیم شده است: جبرئيل، خورشيد، ديو، بدنهاي انساني با سرهـاي نظير سگ، شغال، ماهـي، پرندگان مختلف،اژدها، سه طبال و سه سرناچي كه يكي ازآنها سبيلي بزرگ دارد، چهار تفنگچي، شيري كه بر پشت آهـو حمله كرده است، جن، مردي قليان بدست، شكارچي با تفنگي سرپر، دواره كش كه با اره ها كنده اي را اره مي كنند، مالك عذاب، پرنده اي كه دنبال ماهي بزرگي را در دهان گرفته، ماهـيگير، رستم و ديوسفيد، دختري كه گاو مي دوشد، اسرافيل مشغول دميدن درصور، سرو، بچه، اسب، نامه عمل خوب كه بدست فرشته‌اي است و برآن نامه نوشته است: «مشهدي محمد علي خان و كربلايي يوسف و كربلايي تقي»، فرهاد كوهـكن، چوپان با گوسفندان، زارع در حال درو، شيرين بر سرجان كندن فرهاد، زن زيبايي كه بر گردن او مار پيچيده است، فيل، ماري كه دور مرغي پيچيده است. اطراف نقاشی ها و زير سقف مرثيه دوازده بند محتشم کاشاني با خط خوش نستعليق حاجي آقا بارفروش يوم جمعه سنه ۱۳۰۶ نوشته شده است.