Previous Next

پل ورسک

پل وِرِسک از بزرگ ‌ترین پل‌ های راه ‌آهن سراسری ایران است که در ارتفاعات روستای ورسک در شهرستان سواد کوه در استان مازندران قرار دارد. این پل که از شاهکارهای مهندسی بشمار میرود، در سال ۱۳۱۵ بازگشایی شد.

پل ورسک یکی از مهمترین آثار فنی مهندسی ایران محسوب می ‌شود که در مهرماه ۱۳۵۶ با شماره ۱۵۳۴ به ثبت رسیده است. پل ورسک از پل‌ های استراتژیک ایران است که توسط شرکت سوئدی - دانمارکی کامپساکس، با تضمین ۷۰ ساله احداث شد. این پل در دوران جنگ جهانی دوم توسط چرچیل، نخست‌ وزیر وقت انگلیس پل پیروزی لقب گرفت. همچنین در ۲۳ تیرماه ۱۳۲۴ بنابر پیشنهاد وزارت راه، پل ورسک به نام پل پیروزی نامیده شد. به همین دلیل ازاين پل كه شهرت جهاني نيز دارد و نام آن در تمامي آثاري كه پس از پايان جنگ جهاني دوم منتشر شد، با عنوان «پل پيروزي » ياد شده است. این پل که دو كوه عظیم و سخت‌ گذر عباس‌ آباد را به هم متصل می ‌کند، فقط مخصوص عبور قطار است و در حال حاضر قطارهای مسافری تهران - ساری و تهران - گرگان پس از گذشت بیش از هشتاد سال هر روز چندین مرتبه از روی آن می‌ گذرند. همچنین قطارهای باری و سوختی نیز از روی آن عبور می ‌کنند. نام وِرِسک از روستای ورسک گرفته شده‌ که در مجاورت محل ساخت پل قرار داشته و در آن زمان در حدود ۲۰ خانوار در آن ساکن بودند. پس از چند سال از احداث پل ساکنان این روستا به ورسک امروزی که آن زمان به عباس ‌آباد معروف بود، آمدند و امروز این روستا به نام ورسک عباس ‌آباد معروف است. ورسک به دلیل وجود درختچه ‌های ورس که در قسمت پشت پل بطور انبوه وجود دارد، به این نام معروف ‌است. بنابر روایتی دیگر ورسک از نام مهندسی به‌نام شژووسک اهل بوهم گرفته شده که در ساخت این پل شرکت داشته‌ است و چون در زبان فارسی تلفظ آن سخت بود، بدین نام مشهور گشته ‌است.
در زمان حکومت رضاشاه و در اول اردیبهشت سال ۱۳۱۲ یورگن ساکسیلد به عنوان مدیرعامل شرکت دانمارکی کامپساکس قرارداد احداث راه ‌آهن شمال ـ جنوب ایران را امضاء کرد. تا قبل از آن برخی شرکت ‌های آمریکایی، انگلیسی، فرانسوی و آلمانی در ساخت راه‌ آهن از میان کوه ‌های البرز ناکام مانده بودند. یورگن ساکسیلد در این قرارداد تعهد داد تا احداث ۹۰۰ کیلومتر خط راه‌ آهن را در مدت شش سال به پایان برساند و برای ساخت هر متر راه‌ آهن، معادل پنج دلار طلا (حدود ۱٬۵ گرم طلای خالص) دریافت نماید. پس از آن بهترین مهندسان اروپا به ایران آمده و پس از تهیه عکس هوایی از کوه‌ های البرز متوجه شدند که راه ‌آهن باید از روستای عباس ‌آباد (که بعدها به ورسک تغییر نام داد) عبور کند و قطار پس از عبور از روستای ورسک باید با طی مسافت ده کیلومتر و نیز ۶۰۰ متر صعود، از کوهستان عبور و به سمت تونل گدوک حرکت کند که حرکت در چنین شیب تندی برای قطار غیرممکن بود. پس آنان تصمیم گرفتند مسیر را به شکل سه پله بر روی دامنه کوه اجرا کنند که به سه خط طلا معروف شد. همچنین وجود دره ورسک از چالش‌ های دیگر این پروژه بود که مهندسان کامپساکس را مجبور کرد تا پلی با دهانه بزرگ را روی آن در نظر بگیرند که همان به پل ورسک معروف است. سرانجام کار ساخت این پل در اواسط آبان سال ۱۳۱۳ در شهرستان سوادکوه استان مازندران، توسط شرکت مهندسی دانمارکی کامپساکس، به عنوان برنده مناقصه ساخت پل، و توسط مهندسان آلمانی و اتریشی آغاز و در ۵ اردیبهشت سال ۱۳۱۵ گشوده شد. در زمان افتتاح پل ورسک رضاشاه شخصاً به سوادکوه آمد. هزینه ساخت آن در آن زمان، بالغ بر ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار ریال بود. برای ساخت این پل عظیم چند طرح مبتنی براستفاده از مصالح بنایی که بیشتر مقرون به صرفه بوده، به تصویب رسید.