Previous Next

بادگیر چپقی سیرجان

این بادگیر در دوران رضا شاه پهلوی توسط معماری به‌نام سید محمد شجاعی و به تقلید از دودکش‌ها و هواکش‌های کشتی‌های قدیمی ساخته شده‌است.

بادگیر برج‌هایی هستند که برای تهویه بر بام خانه‌ها ساخته می‌شود. بادگیر را همچنین بالای آب انبارها و دهانهٔ معدن‌ها برای تهویه می‌سازند. در خانه‌ها هوای خنک از بادگیر، که نوع ابتدایی تهویهٔ مطبوع به شمار می‌رود، به اتاق‌های طبقهٔ همکف یا زیرزمین‌ها فرستاده می‌شود. بادگیر از عناصر و سمبل‌های معماری ایرانی هستند ولی امروزه در بسیاری از کشورهای خاورمیانه استفاده می‌شوند. بادگیر از مظاهر و سمبلهای تمدن ایرانی است دقیقاً معلوم نیست اولین بادگیر در کدام شهر ایران ساخته شده ولی سفرنامه نویسان قرون وسطی بیشتر از بادگیرهای شهرهای کویری و گرم و خشک مانند یزد و گناباد و طبس، کرمان، بم و زاهدان نام برده‌اند. کاریز و بادگیر و خانه‌های گنبدی بدون تردید از نمادهای تمدن ایرانی است. شهر تاریخی یزد به شهر بادگیرها معروف است و به تحقیق، نسبت به سایر شهرهای مرکزی ایران دارای بیشترین تعداد بادگیر است. در این شهر، یکی از مرتفع‌ترین بادگیر جهان یعنی بادگیر باغ دولت‌آباد به ارتفاع ۳۳٫۸ متر وجود دارد. بادگیرهای شهر کرمان و کاشان، زابل و بندر لافت و بندرلنگه و بندرعباس در هرمزگان نیز از بادگیرهای دیدنی ایران محسوب می‌شوند. بادگیر چپقی سیرجان در کرمان تنها بادگیر متفاوت نسبت به دیگر بادگیرهای جهان از نظر معماری می باشد.بادگیر چپقی از بادگیرهای منحصر به فرد معماری ایرانی است که برای خانه سید علی اصغر رضوی ساخته شده است.معمار آن، سید محمد شجاعی، این بادگیر را در زمان پهلوی اول با الهام از هواکش‌های کشتی ساخته است. گفته می‌شود سیدمهدی شجاعی اهل سیرجان در راه بازگشت از سفری که با کشتی می‌پیموده، توجه وی به خنک بودن استراحتگاه کشتی جلب می‌شود که علت آن را در معماری خاص دودکشهای کشتی می‌یابد. وی با تلفیق از این ایده به فکر ساختن بادگیری به شکل دودکش‌های کشتی در شهر خود افتاد که جهت خنک نگه داشتن داروهای منزل طبیبی مورد استفاده قرار گرفت. بادگیر با شبکه های هندسی منظم آن که در زیر بادگیر قرار دارد،بر روی فضاهای مستطیل شکل شمالی - شرقی قرار گرفته که هوای اطراف را با عبور از کانال های تهویه به درون فضاها که در واقع تابستان نشین خانه بوده،فرستاده است.هم اکنون این بادگیر به عنوان نماد شهرستان سیرجان معروف است. این اثر در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۶۴۶۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.