Previous Next

شهرستان مراغه

شهرستان مراغه، دومین شهر بزرگ استان آذربایجان شرقی، معروف به به باغ شهر ایران و پایتخت نجوم ایران، شهری زیبا در امتداد دره ای سرسبز که آن را کوه ها و تپه ماهورهایی چند احاطه کرده اند. مراغه همچنین دومین کهن شهر آذربایجان بعد از ارومیه است که از دوران قبل از اسلام آباد بوده است اما قرن های ۱۲ تا ۱۴ میلادی دوران رشد و شکوفایی آن است؛ در میانه ی قرن ۱۹ میلادی لایه هایی فسیلی در خاک مراغه کشف شد؛ قدمت این لایه ها ۱۱ تا ۵ میلیون سال پیش (اواخر میوسن تا اوایل پلیوسن) دانسته شده است.

شهرستان مراغه، دومین شهر بزرگ استان آذربایجان شرقی و در ۱۳۵۵ کیلومتری جنوب تبریز واقع شده‌است. نام(های) دیگر آن ماراویا. ماراوا بوده است. مراغه که به باغ شهر ایران و پایتخت نجوم ایران شهرت دارد جزو ده شهر تاریخی ایران است و شهری زیباست که در امتداد یک دره سرسبز کشیده شده‌است که آن را کوه‌ها و تپه‌ماهورهایی چند احاطه کرده‌اند و  سالانه گردشگران خارجی و ایرانی زیادی از مراغه دیدن می‌کنند. مراغه با فضای سبز وباغهای متعدد در داخل شهر همچنین رودخانه زیبای صوفی چای که از مرکز شهر می‌گذرد یکی از مهمترین مراکز توریستی و گردشگری در استان آذربایجان شرقی بحساب می‌آید، خیابان‌های مشجر ودرختان سر به فلک کشیده زیبایی خاصی به خیابانهای مراغه بخشیده‌است.
مراغه همچنین دومین کهن شهر آذربایجان بعد از ارومیه می‌باشد این شهر از دوران قبل از اسلام‌آباد بوده‌است اما قرن‌های ۱۲ تا ۱۴ میلادی دوران رشد و شکوفایی آن است؛ زمانی که پایتخت سلسله‌های متعدد محلی از جمله احمدیلیان و اتابکان آذربایجان بوده‌است و در نهایت مرکز حکومت ایلخانی قرار داده شد. مراغه به لحاظ بافت غنی تاریخی و فرهنگی، با بیش از ۳۰۰ اثر ثبت شده ملی، جزء ۱۰ شهر برتر کشور محسوب می‌شود. رصد خانه مراغه که در دوران خواجه نصیر بنا شده از جمله آثار تاریخی برجسته مراغه و ایران است که بیش از ۴۰۰۰۰۰جلد کتاب در آن موجود بوده‌است و بزرگترین دانشمندان اسلامی سراسر جهان اسلام در آن گرد هم آمده بودند.
مراغه در اعصار تاریخی مهد تمدن و فرهنگ بوده و دانشمندان زیادی در عرصه های مختلف در این شهرستان پرورش و در سطح ملی و بین المللی معرفی شده اند. هویت این شهر در طول تاریخ در عرصه های مختلف فرهنگی، هنری، تاریخی و علمی شکل گرفته و نقش خود را در تشکیل فرهنگ، تمدن و تاریخ ایران اسلامی در قرون مختلف بویژه قرن های پنجم تا نهم هجری ایفا کرده است. منطقه مراغه علاوه بر پرورش علما و دانشمندان در طول تاریخ، دارای نمودهای فرهنگی از دوران سه هزار سال قبل از اسلام از زمان اورارتوریان و ماناها بوده و خاستگاه انسان های متمدن در دامنه های جنوبی سهند است. این دوران زمان های اوج فرهنگ و تمدن این شهر بوده که نقطه اوج آن احداث رصدخانه عظیم مراغه به دست خواجه نصیرالدین طوسی بوده و در نیمه دوم قرن پنجم هجری قمری همزمان با تاسیس مدارس نظامیه ایران توسط خواجه نظام الملک طوسی، در این شهرستان نیز به دست دانشوران مراغه ای دو باب مدرسه بنا نهاده شد که از مدارس مهم مراغه در سده ششم می توان صدریه، عزیه، مجاهدیه و قاضی را نام برد که تا زمان احداث رصدخانه در نیمه هفتم هجری قمری، به فعالیت های علمی خود ادامه داده و جایگاه بسیاری از دانشمندان مهاجر مراغه بود که برای کسب علم و شهرت در این شهر اقامت داشتند.
پس از افول رصدخانه و متروک شدن آن، مراغه همچنان در عرصه فرهنگ و دانش سرزمین ایران نامی مطرح و آشنا بود. اوحدی مراغه ای، عبدالقادر غیبی مراغه ای، آیت الله سید عبدالفتاح مراغه ای، قاضی کمال الدین مراغه ای، شیخ کمال بابا مراغه ای و مولانا طائب مراغه ای از معروف ترین شخصیت های علمی این شهر در قرون هشتم و نهم بودند. مکتب معماری مراغه که خاتمه دهنده مکتب رازی و شروع کننده مکتب آذری در ساخت و تزئین آثار تاریخی است در تزئینات بناهای تاریخی این شهرستان با آجر بویژه در گنبد سرخ نمایان است.
تاریخ مراغه در قبل از اسلام در هاله ای از ابهام قرار دارد تاریخ بعد از اسلام روشن تر و از حوادث آن دوران اطلاعات بیشتری در دسترس است. آنگونه که از تاریخ بر می آید مراغه در دوران سلجوقیان شهری مهم و آباد و از مراکز علمی بوده است ولی  اوج شهرت آن در دوره ایلخانیان است که پس از انتخاب به عنوان پایتخت توسط هولاکوخان مراکز علمی رصدخانه و کتابخانه مشهور آن احداث گردید. در روزگاران بعد هر چند که این شهر از نظر وسعت و رونق رو به اضمحلال گذاشت ولی کماکان به عنوان یک شهر مهم در آذربایجان و نیز یکی از مراکز مهم نظامی تاعصر حاضر ایفای نقش نموده است و در اوایل دوره قاجار، مراغه جزء ده شهر بزرگ و پرجمعیت ایران بوده‌است که شهرهای بناب، عجبشیر، ملکان، هشترود، میاندوآب، مهاباد، آذرشهر، شاهین‌دژ و قره‌آغاج از توابع آن  بوده‌اند و در این دوره اولین کارخانه اسلحه‌سازی ایران در مراغه دایر شده‌است.
در میانه ی قرن ۱۹ میلادی لایه‌هایی فسیلی در خاک مراغه کشف شد؛ اولین بار در سال ۱۸۴۰. یک مأمور شوروی به نام «خانیکوف» که به عنوان کنسول دولت روس در تبریز مقیم بود مقادیری استخوان و فسیل کشف کرد. از سال ۱۹۷۴۴ تا ۱۹۷۶ تیمی مشترک از موزه تاریخ طبیعی لس آنجلس و موزه ملی تاریخ طبیعی آمریکا اقدام به  حفاری و مطالعه در منطقه کردند. قدمت این لایه‌ها ۱۱ تا ۵ میلیون سال پیش (اواخر میوسن تا اوایل پلیوسن) دانسته شده‌است. در گذشته محققان و کارشناسان مختلفی از کشورهای اتریش، انگلیس، آمریکا، فرانسه و در سال‌های اخیر از کشورهای فنلاند، چین و ژاپن  مطالعاتی بر روی فسیل‌های منطقه انجام داده‌اند. 
از آثار تاریخی مراغه می توان به مزارهای پنجگانه ی مراغه  اشاره کرد شامل گنبد سرخ، برج مدور، گنبد کبود، گنبد غفاریه، معبد مهر. این پنج بنا متعلق به قرن‌های ۶ تا ۸ هجری، برجسته‌ترین بقاع واقع در شهر مراغه هستند. آبگوشت تره كوهي، آش سورولو و خورشت كنگر از جمله غذاهاي سنتي مراغه است   و از جمله ی محصولات شهر مراغه این موارد را می توان نام برد : باسلوق، سجوق، شیرینی چای، صابون مراغه، آجیل، خشکبار، عسل سهند، قالی ابریشمی، حلوای سنتی، انگور، سیب مراغه، دوغ محلی، گیاهان دارویی، ماهی قزل آلا؛ خیار مردق؛ انگور ورجوی؛ گردو؛ آلو;کشمش;بادام؛ عرقیجات مخصوص روستای نووا؛ فلفل؛ قیماق;ماست کیسه ایی.
از جمله گیاهان خوراکی و دارویی منطقه است که در فصل بهار به صورت خودرو در دامنه های سهند و مناطق کوهستانی منطقه رشد می کند شامل سورولو، گل آقا، بزگوش، پونه کوهی، ریواس، یونجه، گون، کنگر، بولاغ اوتی، قارتره سی، آغجه باش، مرزن جوش، خارشتر، مرزه کوهی، و چاي كاكوتي(كهليك اوتي) و علفي (توه لوجه) نيز از آشاميدني هاي تهيه شده از اين نوع گياهان از سوي مردم منطقه است.