Previous Next

سایت موزه بندیان

محوطه باستانی بندیان در شهرستان درگز در استان خراسان رضوی ایران قرار دارد و شامل بزرگترین گچبری یافت شده از دوران ساسانی میباشد. گچبری های یافت شده در بندیان از اهمیت ویژه برخوردارند.

از آن جا که بندیان در مسیر جاده ابریشم قرار داشته تاثیرات متقابل تمدن‌های مختلف را می ‌توان در آن مشاهده نمود. بر اساس کتیبه‌ های مکشوفه که بر بدنه ‌های دیوارهای گچی تالار نقر شده درگز فعلی همان دستگردی است که با مرو یک واحد سیاسی را تشکیل داده و مقر یکی از دژبانی ‌های دوره ساسانی بوده است. محوطه باستانی بندیان در سال ۱۳۶۹ در اثر کارهای تسطیح اراضی کشاورزی کشف شد و از سال ۱۳۷۳ تاکنون در دست حفاری و بررسی باستان‌ شناسی است. کارهای باستان‌ شناسی در منطقه شامل بررسی معماری معبد ساسانی است. تپه دیگری نیز در دست حفاری بوده و یاریم تپه در جوار آن هنوز مورد کاوش قرار نگرفته‌است. مساحت این محوطه باستانی حدود هزار متر مربع میباشد. این اثر تاریخی از بناهای دوره ساسانی محسوب می ‌شود و در ۲ کیلومتری شمال غرب شهرستان در کنار رودخانه درونگر واقع شده‌است. به علت آب بندی که در این ناحیه وجود داشته، به بندیان معروف است. در نخستین فصل کاوش تالاری به ابعاد ۸×۱۰ متر خاکبرداری شد.که به احتمال زیاد دارای سقفی چوبی ومسطح بوده وبرفراز ستونها قرار داشته‌است. جالبترین قسمت تالار تصاویری است که به صورت گچبری دورتادور این تالار نقش بسته است و کتیبه‌ هایی نیز به خط پهلوی کشف شده است. این نقش‌ ها و تصاویر موضوعات متعددی را بازگو می‌ کنند از جمله شکار، جنگ، صحنه‌های مذهبی و تفویض قدرت که در همه آنها روح اعتقادی ایرانیان متجلی است. آتشدان گچی زیبایی نیز در مقابل تالاری که به آتشکده منتهی میشود، قرار دارد.
اهمیت گچبری‌ های بندیان نه به کمیت آن، بلکه به محتوای آن است. این گچبریها بیش از ۱۰۰ متر مربع وسعت دارند و بخش مهمی از تاریخ دوره بهرام گور را به تصویر کشیده‌اند. بنا به اعتقاد باستان ‌شناسان گچبری‌ های داخل تالار آتشکده، پادشاهی بهرام گور و غلبه وی بر پادشاه هپتالی ‌ها، قوم مهاجم شمال خراسان، را به تصویر کشیده‌اند. گچبری ‌های بجا مانده از دوره ساسانی، عموماً جنبه تزئینی یا تک چهره دارند، در حالی که آثار نقش شده بر دیوار آتشکده بندیان، ورق هایی از تاریخ این دوره به شمار می‌ روند. قابل ذکر است که پادشاهان ساسانی در طول دوران حکومت خود با دو دشمن قدرتمند سرو کار داشته‌اند. در غرب با قدرت رومیان که با هدف گسترش سرزمین می ‌جنگیدند و در شمال شرق با حمله و تهاجمات غارت گرانه هپتالی‌ ها «هیاطله» روبرو میشدند. حفظ مرزهای شمال شرقی برای پادشاهان ساسانی از اهمیت خاصی برخوردار بوده و به همین دلیل اغلب شاهزادگان نامزد پادشاهی را به عنوان پادشاه محلی به این منطقه گسیل می‌ داشتند. از دیگر بناهای مکشوفه در این محوطه می ‌توان به بنای آتشدان و محراب، اتاق مخصوص نامه ‌ها و مرسوله‌ ها و برج خاموشی اشازه کرد. با کشف بنای برج خاموشی نظر محققان اروپایی در زمینه نحوه تدفین زردشتیان به کلی تغییر نمود. در حال حاضر محوطه تاریخی بندیان به همت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری خراسان رضوی به اولین سایت موزه گردشگری ایران تبدیل شده است.