آخرین جاذبه ها
داستان های اخیر
مقبره و موزه شیخ شهاب‌الدین محمود اهری
1396/9/21
مجموعه فرهنگی تاریخی شیخ شهاب الدین اهری به عنوان تنها موزه ادب و عرفان کشور، یکی از جاذبه های تاریخی اهر در استان آذربایجان شرقی است. این اثر بزرگ معماری و فرهنگی متعلق به قرن هفتم هجری است و طبق برخی مستندات تاریخی تکمیل و تعمیرات اولیه بقعه شیخ شهاب الدین اهری به عصر شاه عباس اول صفوی نسبت داده شده است وميانگين تعداد بازديدکنندگان از آن مکان درسال، بيش از 850000نفر می باشد.
مجموعه فرهنگی تاریخی شیخ شهاب الدین اهری به عنوان تنها موزه ادب و عرفان کشور، یکی از جاذبه های تاریخی اهر در استان آذربایجان شرقی است که در جنوب شهرستان اهر واقع شده است این بنا خانقاه و مدفن شیخ شهاب الدین، عارف قرن 7 هجری قمری است مقبره و موزه ادب و عرفان در داخل بوستانی به همین نام برای بازدید گردشگران داخلی و خارجی آماده شده است. این مجموعه در دوره صفویه و به احتمال زیاد در روزگار شاه عباس اول بر مزار شیخ شهاب الدین اهری، در شهر اهر ساخته شده اما آثاری از دوره های قبل در آن وجود دارد شامل قسمت های مختفلی چون خانقاه، چینی خانه ها، صحن، ایوانی بلند، مناره ها و غرفه های متعدد و همچنین در این بنا از الحاقات دوره صفوی به چشم می خورد.
موزه منحصربه فرد «ادب و عرفان» در جوار مزار شیخ شهاب‌الدین اهری برپاست این موزه در سال 1374 شمسی در تالار اصلی بنای تاریخی بقعه شیخ شهاب‌الدین اهری تاسیس شد و بخشی از آثار فرهنگی مربوط به ادب و عرفان کشور و آذربایجان در آن گردآوری شده است. موزه ادب و عرفان از موزه‌های تخصصی ایران در نوع خود محسوب می‌شود و از این حیث برای محققان این عرصه بدیع و در نوع خود جالب و دیدنی است.در این موزه آثار ادبی و عرفانی جالبی از دوره‌های تاریخی صفوی تا قاجاریه گردآوری و برای بازدید عرضه شده است.
در بخش ادبی موزه آثار نفیسی از کتب خطی دوران صفوی تا قاجار از قبیل قرآن‌های خطی با جلدهای تذهیب شده لاکی و دیوان شعرا و عرفا مانند دیوان جلال‌الدین مولوی و گلستان سعدی وجود داردهمچنین قطعه خط‌هایی به صورت شکسته و نستعلیق از آثار «استادعبدالمجید طالقانی» از خوشنویسان قاجاریه و زیارت‌نامه حضرت سیدالشهدا به قلم «میرآقای اهری» و آثاری از استاد درویش از صاحب‌نامان اهالی عرفان در آن به نمایش گذاشته شده است واز آثار بسیار ارزنده این بخش طوماری است پارچه‌ای متعلق به دوره صفویه به طول 360 سانتیمتر و به عرض 50 سانتیمتر که به سوره‌های کلام‌الله مجید با خط نسخ، ثلث مزین شده است.این سوره‌ها در داخل نقوش اسلیمی و ترنجی به طرز بسیار زیبایی جای گرفته‌اند.
در بخش عرفان این موزه نیز تابلوهای نقاشی از دوره قاجاریه و مجموعه جالبی از انواع کشکول‌های دراویش از جنس چوب، سفال، چینی و برنز که دارای کتیبه‌ها و نقوشی از مجالس درویشان است مشاهده می‌شودعلاوه براین در این موزه انواع کلاه‌های مخصوص دراویش در دو دوره صفویه و قاجاریه به همراه تبرزین‌های مرصع طلاکوب و نقره کوب، فراهم شده است.از دیگر اشیای این بخش، یک در چوبی پاشنه‌گردان است.این در تماما کنده‌کاری و منبت‌کاری شده، دارای کتیبه‌ای متعلق به قرن هفتم هجری قمری است. بنای این موزه را که متشکل از یک ایوان بزرگ، 2 مناره بلند، 2 ایوان کوچک و یک مسجد بزرگ و خانقاه معروف به قوشخانه (لانه پرندگان) و اتاق‌های متعدد است، به شاه عباس صفوی نسبت می‌دهند.
برخی از دیوارهای مجموعه شیخ شهاب‌الدین اهری در شهر اهر با نقاشی‌های به یادگار مانده از گذشته‌های دور به‌عنوان دفتر خاطرات یا صفحه‌ای ویژه برای ثبت خاطرات عارفان و علاقه‌مندان و مریدان شیخ‌العارفین شهاب‌الدین که از مسافت‌های دور به دیدار شیخ آمده و در مجموعه مزبور بیتوته می‌کردند، اختصاص داده شده بود. آثار بخشی از این دیوارها توسط اساتید میراث فرهنگی مرمت و اشعاری از شعرای معروفی چون «ابوالقاسم نباتی»، «شیخ بهایی» و چند شاعر بزرگ دیگر در خطوط احیا شده از گذشته در بین نوشته‌های موجود شناسایی شده است. این دیوار به تنهایی یک اثر فرهنگی و تاریخی باارزش محسوب می‌شود و گویای ذوق عرفانی و ادبی ساکنان گذشته‌های دور این سرزمین است. در کتیبه موجود در مجموعه شیخ شهاب‌الدین اهری نیز آمده است : مسجد این مجموعه در دوره قاجاریه تـوسط مصطفی قلی خان امیرکبیر، حاکم قراجه‌داغ بازسازی شده است.