Previous Next

کانال داریون شوشتر

یکی از مهمترین سازه‎ های شوشتر، نهر داریون است که چندین کیلومتر طول دارد و توسط هشت آبگیر که در صخره‎ های شمالی زیر قلعه در کنار رود کارون کنده شده‎ اند تأمین می ‎شد. آبگیر شماره یک شمالی ‎ترین آبگیر می‎ باشد که پس از طی مسافتی در صخره ‎های زیر قلعه سلاسل به تونل آبگیر شماره دو می ‎پیوندد.

حفر كانال داريون را  برخي از متون تاريخي به دوره حکمرانی داريوش اول هخامنشي  نسبت مي دهند كه حدود قرن پنجم قبل از ميلاد مي باشد. نهر داريون (دارا) پس از شاخه گرگر دومين كانال دست كند بزرگ شوشتر است كه زمينهاي كشاورزي ميان دو شاخه اصلي كارون و شاخه گرگر را به علت ارتفاع بالاي اين زمينها نسبت به رودخانه آبياري مي كند. داريون برگرفته از نام داريوش است. (در نوشته مورخان يوناني داريوش را داريون معرفي مي كنند.) اين نهر تنها سازه آبي شوشتر است كه پس از گذشت قرنها همچنان نام باني خود را يدك مي كشد. پل بند شادروان حدود سیصد متر پايين تر از آبگيرهاي نهر داريون سطح آب را براي سوار شدن بر نهر داريون بالا مي آورد. اين نهر نه تنها آب مورد نياز كشاورزي ساكنان شهر را تأمين مي كند بلكه با حفر تونل هاي آب بر نيز مانند قنات، آب را به درون شوادان (زير زمين) منازل قديم هدايت مي كرد. اگرچه بساري از مورخين پل بند شادروان را از سازه هاي آبي دوره ي ساساني مي دانند، اما با توجه به وجود نهر داريون در دوره هخامنشي و قرار داشتن ارتفاع آبگيرهاي نهر داريون در فاصله اي بالاتر از سطح آب رودخانه در دوره كم آبي، مي توان به وجود پل بند شادروان در دوره هخامنشي نيز با قطعيت نظر داد که قطعا در دوران ساساني مجدداً باز سازي شده است. سر دهانه هاي اين نهر در ساحل راست رودخانه شطيط درصخره هاي زير قلعه سلاسل قرار دارد. در سالهاي اخير نیز نهرداريون توسط وزارت نيرو بازسازي شده است.
نهر داريون يكي از شاخصترين سازه هاي هيدروليكي شناخته شده در دشت مياناب است. اين نهر با دبي آب حدود هفت متر مكعب در ثانيه زمينهاي زراعي دشت محصور بين آب گرگر  و شطيط را با وسعتي حدود سی و سه هزار هكتار آب رساني مي نمود. كانالهاي باز دارنده و محافظت در مسير جريان داريون خطر تخريب مزارع كشاورزي و تاسيسات نهر را كاهش مي داد. كانال داريون از دهانه هاي آبگير اصلي تا حدود دو كيلومتري به سمت جنوب، مسيري شمالي- جنوبي را طي مي كند. بعد از اين فاصله انحنايي به سمت شرق مي يافت و بعد از انحنا مجدداً مسير قبلي خود را طي مي كرد. دهانه هاي داريون در انحناي رود كارون در شمال شهر شوشتر واقع است. محل احداث دهانه ها در موقعيتي قرار دارد كه  داراي سرعت متناسبي جهت آبدهي به نهر داريون مي باشد. در انحناي داريون در فاصله دو كيلومتري جريان بعد از سر دهانه يك كانال بازدارنده از آن در جهت شرق احداث گرديده تا بتواند در زمانهاي طغيان و يا پر آبي قسمتي از آب نهر ر ا منحرف و به رود گرگر منتقل نمايد. سر دهانه نهر داريون از زير قلعه سلاسل سرچشمه مي گيرد. نهر داريون در بخش شمالي قلعه سلاسل و در ساحل رود خانه كارون (شاخه شطيط ) توسط آبگيرهاي دستكند ( هشت آبگير)  در دل صخره هاي ساحل رود كارون كنده شده اند. آبگيرهاي یک و دو شمالي ترين آبگيرها مي باشند كه پس از طي مسافتي در صخره هاي زير قلعه به همديگر مي پيوندد. در محوطه نسبتاً بزرگي در ادامه دو آبگير فوق، آبگيرهاي سه الی هشت قرار دارند. در اين محوطه دو تونل آب بر اصلي و دو تونل آب بر فرعي قرار دارند. اين تونلها در فواصل و اندازه هاي متفاوت می باشند. دو تونل فرعي كار هدايت و جمع آوري سر ريز آب تونل اصلي را در موقع طغيان انجام مي داده اند. پهناي اين تونلها بين سه الی حدود پنج متر مي باشد.