Previous Next

بند قیصر

پل بند شادروان بر روی شاخه شطیط ساخته شده و یكی از اساسی ترین بخشهای تأسیسات آبی شوشتر محسوب می شود. پیشینه ساخت این پل بند مربوط به دوره شاپور ساسانی است و بر اساس شواهد و مداركی در زمان شاپور ساسانی پی ریزی و ساخته شده است.

بند قیصر یا پل شادروان شوشتر مربوط به دوران ساسانی است. پل شادروان شوشتر دارای چهل و چهار دهنه بوده و حدود پنجاه درصد آن بازسازی شده است. به موجب روایات شرقی شاپور یکم شاهنشاه ساسانی پس از اسارت والریانوس امپراتور روم او را مجبور کرد که در ساختمان سد نزدیک به شوشتر کار کند. این سد ۱۵۰۰ قدم طول داشت و هنوز هم برای برگرداندن آب کارون به مزارع بکار می‌رود. احتمال قوی می رود که شاهنشاه ایران اسیران رومی را در ناحیهٔ گندی شاپور و شوشتر مستقر کرده باشد. ایرانیان مهارت رومیان را در فنون بسیارارج می نهادند و بلاشک هم سد و پل بزرگ شوشتر عمل مهندسین رومی است. این پل-بند به همراه 15 اثر تاریخی آبی دیگر شوشتر بصورت یکجا در نشست سالانه کمیته میراث جهانی یونسکو در ۲۶ ژوئن ۲۰۰۹ (۵ تیرماه ۱۳۸۸) در شهر سویل اسپانیا، با احراز معیارهای ۱، ۲ و ۵ با عنوان نظام آبی تاریخی شوشتر به عنوان دهمین اثر ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو با شماره ۱۳۱۵ به ثبت رسید. پل بند شادروان دارای ۴۴ دهانه بوده که در حال حاضر تعداد ۳۷ دهانه آن موجوداست. ظاهراً این پل در طول تاریخ چند بار به عمد تخریب شده‌است.
پل بند شادروان در جهت شرقی – غربی بر روی رود شطیط ساخته شده است. پل بند شادروان دارای 44 دهانه بزرگ و 43 دهانه كوچك می باشد.در حال حاضر 9 دهانه در سمت شمال و 28 دهانه در ضلع جنوبی پل باقی مانده است طول پل چیزی بیشتر از عرض رودخانه می باشد و حدوداً 500 متر طول دارد. در ساختمان این بند دو قوس محدب رو به جریان آب و به سمت شرق و یك قوس مقعر رو به جهت جریان آب قرار دارد هر چند این قوسها معلول بستر طبیعی رودخانه هستند ولی می توان آنرا در شمار بندهای قوسی بشمار آورد. در كناراین پل بند آسیابهایی قرار داشته كه توسط انرژی آب چرخهای این آسیابها به حركت در می آمده است و مصالح بكار رفته در ساختمان این پل بند از سنگ لاشه و ملات ساروج بهمراه خاكستر است. عرض پی های پل 7 متر می باشدو عرض دهانه های آبرو آن 8 متر می باشد و ارتفاع از تاج تا كف پل 10 متر می باشد. در ساختمان این پل بند از سنگهای تراشیده شده كه بوسیله بست های فلزی به هم مرتبط شده اند استفاده شده است. در مورد ساخت این پل گفته های بسیاری بیان شده است. از جمله اینكه برای ساختن این پل بند از نیروی 70 هزار نفری اسرای رومی كه شاپور ساسانی در جنگ با روم اسیر كرده بود استفاده شده است و این بنای عظیم از اركان اصلی شبكه آبیاری قدیم میان آب محسوب می شود. نویسنده كتاب مجالس المؤمنین در این مورد گفته است كه پادشاه ساسانی پس از شكست قیصر روم اسیران رومی را بفرماندهی برانوش برای ساختن پل بند عظیمی در شوشتر مستقر كرده و در ازای آزادی آنها ساختن بند میزان را خواستار شد به گفته شاهنامه فردوسی :3 سال ساختن شادروان طول كشیده است. برای ساختن این پل بند مسیر رودخانه را توسط سنگهای تراش و منظم فرش كرده و بوسیله بست های فلزی به هم محكم كرده اند. شادروان به معنی فرش و بساط گرانمایه ومنقش می باشد. و چون از بند میزان تا شادروان كف رودخانه را توسط سنگ های تراش منظم فرش كرده اند به شادروان معروف می باشد. یكی از دلایل ساخت این پل بند عظیم بخاطر بالا آوردن و آرام نمودن جریان آب توسط پی و پایه های پل بند شادروان و ورود آن به نهرداریون برای آبیاری مزارع میان آب بوده.