Previous Next

دودکش جن ماهنشان

در مناطق مختلف ایران همچون شهرستان ماهنشان واقع در استان زنجان پدیده ای به نام دودکش جن قابل مشاهده است که یکی از جاذبه های گردشگری محسوب می شود.

«ماهنشان» نام منطقه‌ای است در جنوب غربی زنجان که در فاصله حدود ۱۰۰ کیلومتری از این شهر قرار گرفته است. ماهنشان شهری پر رمز و راز است که چند هزار سال پیش محل حکمرانی قوم مادها بوده است. این شهر آثار و بناهای تاریخی و مذهبی زیادی دارد. محلی‌ها برخی از این آثار را به دلیل شکل عجیبشان «دودکش جن» می‌نامند؛ در حالی که پژوهشگران از وجوه زمین‌شناسی و باستان‌شناسی به تحقیق روی آنها می‌پردازند.
دودکش جن چیست؟
دودکش جن در حقیقت ستونی سر به فلک کشیده از جنس خاک رس فشرده است که در اثر فرسایش طولانی به این شکل در آمده است. در بالای این ستون تخته سنگی مسطح قرار دارد که ظاهری دودکش مانند به آن داده است.  تعداد دو عدد از این دودکش‌ها در مسیر ماه‌نشان نرسیده به قلعه وجود دارد. دودکش جن که در اصلاح زمین شناسی«هودو» (Hoodoo) نامیده می شود در حقیقت به نوعی از فرسایش گفته می شود که در اثر آن مناره های طویلی از رسوبات و سنگ ها از لایه های ابتدایی باقی می مانند. هودوها بیشتر در آمریکا دیده می‌شوند که یک نمونه از آن‌ها در منطقه برایس کنیون می‌باشد که تصاویر آن نیز بسیار مشهور است. در غرب رودخانه می‌سی‌سی‌پی و شرق کوه‌های راکی آمریکا و کانادا نیز این پدیده‌های طبیعی دیده شده‌اند. در کپه داغ ترکیه نیز وجود دارند که مردم داخل آن‌ها زندگی می‌کنند. در صربستان و تایوان نیز این مناظر دیده شده‌اند. در بخش فرانسوی کوه‌های آلپ این پدیده را به نام «خانم‌هایی با موهای درست شده» می‌شناسند. در روستای وردیج در نزدیکی منطقه وردآورد نیز نمونه‌هایی وجود دارد که به خاطر شکل و نوع فرسایش، آن‌ها را هودو می‌نامند اما فقط در زنجان آن‌ها را دودکش جن نام گذاشته‌اند که در این خصوص دلیل مشخصی وجود ندارد و شاید به اعتقادات کهن مردم این خطّه برمی‌گردد. «هودوها» همیشه پدیده‌ای جذاب برای ژئوتوریست‌ها و زمین‌شناسان بوده‌اند؛ اما گویا وجود نام جذابی مانند «دودکش جن» هم تا کنون نتوانسته‌ علاقه‌مندان به این حوزه را به زنجان بکشاند و این پدیده، دور از اقدامات حفاظتی در معرض تخریب قرار گرفته است، بویژه دژ کهن پای آن با نام قلعه‌ی «بهستان» که ۶۴ اتاق و دو راه‌پله دارد و ثبت ملی هم شده، اما آنجا نیز به‌دلیل نبود حفاظت کافی در حال تخریب شدن است.