Previous Next

آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی

ابوالحسن علی خرقانی (زاده ۳۵۲ هجری قمری و در گذشته ۴۲۵ هجری قمری) عارف و صوفی نام‌ دار ایرانی بوده‌ است. ظاهراً او در سال ۳۵۲ هجری قمری در روستای خرقان قومس از توابع کوهستان بسطام به دنیا آمده‌ است.

شیخ ابوالحسن خرقانی در روستایی به نام قلعه نو خرقان در 24 کیلومتری شمال شاهرود در بخش بسطام آرمیده است. مجموعه آرامگاه با توپوگرافی جالب به صورت باغ ایرانی است و نهر آبی از کنار آن روان است و در کنار آن مکانی برای استراحت گردشگران در نظر گرفته اند. در وسط مجموعه بنای آرامگاه و مسجدی منسوب به شیخ ابوالحسن واقع است. محراب این مسجد که متعلق به دوره ایلخانی است از جمله مهمترین بخش های بنا بوده و تنها محرابی است که رو به مغرب ساخته شده و در آن نوشتار فارسی بکار رفته که بدین مضمون است: «گفت علی شيخ قدس الله رحمه: قبله بر پنج است؛ کعبه، قبله مومنان است . بيت المعمور، قبله فرشتگان است. عرش، قبله دعاگويان است و حق، قبله جوانمردان و دوستان». شيخ ابوالحسن علي بن جعفر بن ‌سلمان خرقاني «يا علي بن احمد» عارف بزرگ قرن چهارم و پنجم هجري از چهره هاي بسيار درخشان عرفان ايراني است كه در آزاد انديشي و مردم‌گرائي جهاني و وسعت نظر انساني و تفكر والاي عرفاني ممتاز و كم نظير است. گفتار و كردار اين عارف كيهان‌گراي ايراني كه در نيمه دوم قرن چهارم و اوايل قرن پنجم هجري در خرقان شاهرود مي زيسته، در طي گذشت نزديك به يك هزار سال همواره مورد توجه، مطالعه و سرمشق عارفان، شاعران، متفكران و محققان بوده است. گفته می شود شیخ ابوالحسن بر سردر خانقاه خود چنین نوشته بود «هر که در این سرا در آید نانش دهید و از ایمانش مپرسید، چه آنکس که به درگاه باریتعالی به جان ارزد البته بر خوان بوالحسن به نان ارزد». امروزه این گفتار بشر دوستانه، شعار ملی گردشگری کشورمان است.
وي در سال 351 يا 352 هجري در روستای خرقان متولد و در روز سه شنبه دهم محرم (روز عاشورا) سال 425 هجري در سن هفتاد و سه سالگي در همان روستا جهان را بدرود گفت. مشهور است كه مانند عارف معروف معاصر خود شيخ ابو سعيد ابوالخير، خرقه ارشاد و طريقت از شيخ ابوالعباس احمد بن محمد عبدالكريم قصاب آملي داشته است. در منقولات و حكايات باقي مانده است كه شیخ ابوسعید ابوالخیر، ابوعلی سینا پزشک نامی و ناصر خسرو قبادیانی، شاعر و متفكر ايراني كه معاصر شيخ ابوالحسن خرقاني بوده‌اند به خرقان رفته و با وي صحبت داشته و مقام معنوي وي را ستوده‌اند. گفته ‌اند كه سلطان محمود پادشاه مقتدر غزنوي به ديدار شيخ ابوالحسن خرقاني رفته و از وي كسب فيض كرده و نصيحت خواسته است. در مورد ارتباط معنوي بايزيد بسطامي عارف قرن دوم و سوم هجري با شيخ ابوالحسن خرقاني كه از وفات بايزيد 234 هجري تا تولد شيخ ابوالحسن 351 يا 352 هجري يكصد و هفده يا هجده سال فاصله است مطالب زيادي در آثار نويسندگان و محققان به ويژه عارفان قرن هاي بعد آمده كه قابل توجه و تأمل مي‌باشد.