Previous Next

عمارت شهرداری تبریز

عمارت شهرداری تبریز، از زیباترین ساختمان های قدیمی، زیبا و مستحکم شهر تبریز است که یکی از شاهکارهای هنری به سبک معماری آلمانی است و نقشه هوایی عمارت شبیه به طرح یک عقاب در حال پرواز است که با نمونه ساختمان های کشور آلمان، قبل از جنگ جهانی دوم مطابقت دارد. این عمارت، اولین موزه ی شهرداری در کشور ایران است و تالارهای مختلفی نظیر تالار دوربین های قدیمی، تالار دفاع مقدس، چاپ و نشر، فرش، هنرهای معاصر، خط و خوشنویسی، تالار حکمت دارد. در داخل هر یک از این تالارها یادگارهای ارزشمندی در معرض نمایش قرار داده شده است.

عمارت شهرداری تبریز،  از زیباترین ساختمان‌های قدیمی، از ابنیه تاریخی، زیبا و مستحکم شهر تبریز است که یکی از شاهکارهای هنری به سبک معماری آلمانی است. این عمارت در زمینی به مساحت ۹۶۰۰ مترمربع و زیربنای ۶۵۰۰ مترمربع در فاصله سال‌های ۱۳۱۴ تا ۱۳۲۰ هجری شمسی در زمان صدارت شهردار وقت حاج ارفع‌الملک جلیلی و با نظارت مهندسان آلمانی در محل گورستان متروکه محله نوبر و در سه طبقه ساخته شده است. در مرکز شهر، در میدانی به نام  ساعت، عمارت شهرداری تبریز واقع شده است که نام میدان ساعت نیز برگرفته از همین عمارت شهرداری است که بر فراز آن ساعتی تعبیه شده و به همین دلیل مردم به آن میدان ساعت می گویند. میدان ساعت نیز خود از آثار قدیمی و بنام شهر تبریز  است و به ثبت ملی رسیده است.  ساعت داخل این ساختمان چهاربعدی است و از چهارسو قابل رویت است. برج ساعت به ارتفاع ۳۰٫۴ متر است که طی ۷۰ سال اخیر بی‌وقفه هر ۱۵ دقیقه یک‌بار آوای گوش‌نواز آن گذشت زمان را به مردم شهر یادآوری کرده است. نکته جالب و قابل توجه این که، شهرداری تبریز نخستین نهاد شهرداری در سطح شهر تبریز است که در اوایل تأسیس با عنوان «بلدیه» شناخته می‌شد. از همان ابتدای ساخت این عمارت، از آن به عنوان شهرداری استفاده شده است. امروزه این ساختمان، شهرداری مرکزی تبریز است.
نقشه هوایی عمارت شبیه به‌ طرح یک عقاب در حال پرواز است که با نمونه ساختمان‌های کشور آلمان، قبل از جنگ جهانی دوم مطابقت دارد. دیوارهای این بنا عموما از جنس آجر و ملات ماسه و آهک بوده و نمای آن‌ها در قسمت شمال و شرق سنگی و نمای جنوبی و غربی آن ترکیبی از آجر و سنگ است البته کلیه دیوارها در جهت طولی و عرضی دارای کلاهک آهنی هستند. سنگ‌های حجاری‌شده نما در قاب پنجره‌ها و نیز در قسمت رخ بام از زیباترین موارد تزئینی به کار رفته در معماری این عمارت باشکوه است. البته این شیوه معماری در سایر بناهای تاریخی شهر تبریز نیز مشهود است. از جمله سایر ویژگی‌های این بنا وجود یک ورودی تشریفاتی در قسمت مشرف به میدان و چندین ورودی متعارف در بخش محوطه است. نمای زیبا و هماهنگی بسیار خوب برج ساعت در محور اصلی و مرکزی بنا با کل عمارت جزء شاخصه‌‌های اصلی این مجموعه محسوب می‌شود. این زیبایی منحصربه‌فرد حتی از فاصله دور نیز نظر رهگذران را به خود جلب می‌کند.
در سال ۱۳۸۶، به مناسبت بزرگداشت صدمین سالروز تاسیس اولین انجمن شهر و بلدیه ایران در تبریز، عمارت شهرداری را به موزه‌ی شهر و شهرداری تبدیل کردند که اولین موزه‌ی شهرداری در کشور است. این موزه در طبقه‌ی زیرین ساختمان قرار گرفته است و تالارهای مختلفی نظیر تالار دوربین‌های قدیمی، تالار دفاع مقدس، چاپ و نشر، فرش، هنرهای معاصر، خط و خوشنویسی، تالار حکمت دارد. در داخل هر یک از این تالارها یادگارهای ارزشمندی از قبیل اشیا، آثار و اسناد قدیمی مربوط به بلدیه تبریز، هدایای مقام‌ها و شخصیت‌های خارجی به شهرداران، کتب خطی و آثار هنری، اسناد اداری و مالی، جام‌های قهرمانی باشگاه شهرداری تبریز، چینی آلات، سفرنامه‌های نوشته شده درباره تبریز، تجهیزات، امکانات و اسناد مربوطه به شهر نخستین‌ها با همکاری شهرداری تبریز و برخی از شهروندان تبریزی جمع آوری و در معرض دید قرار گرفته‌است.
یکی از مهم‌ترین و با ارزش‌ترین این تالارها، تالار فرش است. در این تالار، گنجینه‌ای بی‌نظیر و ارزشمند از فرش‌ها و قالی‌هایی با قدمت ۱۱۰ سال به نمایش گذاشته شده‌اند.  ۱۲ تخته فرش موجود در این مجموعه مربوط به فرش‌هایی است که از زمان تاسیس عمارت شهرداری تبریز تا سال ۱۳۲۰ به دستور ارفع‌الملک جلیلی بافته شده و به اتمام رسیده ‌است.  یکی دیگر از تالارهای جالب این موزه، تالار دوربین‌های قدیمی است. در این تالار، تاریخچه و روند تکوین و شکل‌گیری دوربین‌های نسل قدیم در دوران مختلف در معرض دید عموم قرار دارد. البته در محوطه عمارت شهرداری نیز تعدادی از اتومبیل‌های قدیمی از جمله تاکسی و اولین ماشین آتش‌نشانی تبریز در معرض دید عموم قرار دارند که تماشای آن‌ها خالی از لطف نیست. نمونه‌ای جذاب از ماشین‌های آتش‌نشانی تبریز که زمانی اولین آتش‌نشانی نیز در این شهر ساخته شد.